باختیم ولی چیزی از ارزش هامون کم نشد!
مسئلهٔ رقابت و رضایت‌مندی
آیا رقابت‌کردن و در معرض رقابت قرارگرفتن اساساً برای کودک ما مفید است؟ دراین‌رابطه نظرات و دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد.
در دنیای امروز که افراد برای هر چیزی در حال رقابت و کسب برتری هستند و ممکن است این رقابت‌ها عزت‌نفس کودک ما را نشانه بگیرد و برای رشد و آیندهٔ او یک تهدید و خطر باشد، بهتر است که در مورد راه‌هایی که این مسیر را برای ما هموارتر می‌کند صحبت کنیم.
آیندهٔ یک جامعه سالم، در گرو پرورش مهارت‌هایی است که در زندگی و تعاملات انسان‌ها نقش به سزایی دارد.
یکی از این مهارت‌های اساسی، "رقابت سالم" است.
بردوباخت و رقابت‌کردن همیشه یکی از چالش‌هایی بوده است که بزرگسالان هم گاهی با آن درگیر هستند. اگر در پرورش روحیهٔ رقابت سالم از کودکی بکوشیم، می‌توانیم از آن لذت ببریم بدون اینکه درگیر بردوباخت شویم.
پرورش حس رقابت سالم در کودکان، آنها را به مهارت‌های اساسی زندگی، تقویت روحیهٔ انعطاف‌پذیری و احساس قدرتمندی مجهز می‌کند. پروراندن این ارزش در کودکان فقط القای حس برنده‌شدن نیست، بلکه یک مهارت مهم زندگی در مورد شیوه‌های یادگیری، رشدکردن، ارتباط با همسالان، بازی و مسابقهٔ جوانمردانه و عادلانه و حتی تاب‌آوری در هنگام شکست است.
رقابت بخشی طبیعی از زندگی است و می‌تواند انگیزه بزرگی برای تلاش کودکان برای برتری باشد. بااین‌حال، رقابت همچنین می‌تواند منبع استرس و اضطراب باشد، به‌خصوص اگر به روشی سالم مدیریت نشود. به‌عنوان والدین و مربیان، مهم است که ارزش رقابت سالم و نحوه برخورد با آن را به کودکان بیاموزیم.
ما همراه باشید تا اهمیت پرورش این کیفیت مهم را در آموزش دوران کودکی بررسی کنیم راهکارهایی را برای القای روحیهٔ مثبت به رقابت را مرور کنیم.
رقابت سالم، آموزش و اهمیت بازی منصفانه به کودکان
رقابت سالم چیست؟
رقابت سالم رقابتی است که بر بازی جوانمردانه، احترام و اخلاق تأکید دارد.
این در مورد تلاش برای بهترین خود بودن در عین احترام به توانایی‌ها و تلاش‌های دیگران است. در رقابت سالم، برنده‌شدن تنها هدف نیست، بلکه در مورد رشد شخصی، یادگیری از شکست‌ها، و توسعه مهارت‌ها نیز هست.
چرا رقابت سالم مهم است؟
رقابت سالم می‌تواند فواید زیادی برای کودکان داشته باشد، از جمله
انگیزه:
رقابت می‌تواند مشوق کودکان برای تلاش بیشتر و دستیابی به اهدافشان باشد.
عزت‌نفس:
برنده‌شدن یا عملکرد خوب در یک رقابت می‌تواند عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس کودک را افزایش دهد
درس‌گرفتن از شکست‌ها:
شکست یا عدم موفقیت در یک مسابقه می‌تواند یک تجربه یادگیری ارزشمند باشد که به کودکان کمک می‌کند تا زمینه‌ها و علت‌ها را شناسایی کرده و انعطاف‌پذیری خود را گسترش دهند.
مهارت‌های اجتماعی:
رقابت می‌تواند فرصت‌هایی را برای کودکان فراهم کند تا با دیگران تعامل داشته باشند، مهارت‌های کارگروهی را توسعه دهند و یاد بگیرند که چگونه موفقیت و شکست را با گشودگی مدیریت کنند.
آیا رقابت‌کردن به شیوهٔ سالم قابل‌یادگیری است؟
ما به‌عنوان والدین و مربیان می‌توانیم به کودکان کمک کنیم تا نگرش‌های سالمی نسبت به رقابت ایجاد شود.
چگونه ممکن است؟
تأکید بر تلاش بر نتیجه:
کودکان را تشویق کنید تا بر تلاش‌ها و پیشرفت‌های خود تمرکز کنند نه اینکه فقط برنده شوند یا شکست بخورند. آنها را به‌خاطر سخت‌کوشی، پشتکار و تمایلشان به درس‌گرفتن از اشتباهات تحسین کنید تا بدانند درهرصورت ارزشمند هستند.
الگویی برای اخلاق‌مداری:
کودکان از الگوهای خود یاد می‌گیرند، بنابراین الگو، بودن بزرگسالان مهم است. به این صورت که بزرگسالان باید خودشان به احترام‌گذاشتن به حریفان، پذیرفتن شکست و خوشحال شدن از موفقیت‌های دیگران است.
تعیین انتظارات واقع‌بینانه:
به کودکان کمک کنید اهداف و انتظارات واقع‌بینانه برای خود تعیین کنند. آنها را تشویق کنید تا خود را به چالش بکشند، اما همچنین محدودیت‌های خود را بشناسند و بپذیرند که همه نمی‌توانند در هر کاری بهترین باشند.
تشویق به کارگروهی:
رقابت نباید صرفاً فردی باشد. کودکان را تشویق کنید تا با دیگران برای رسیدن به یک هدف مشترک، مانند برنده‌شدن در یک ورزش تیمی یا تکمیل یک پروژه گروهی، همکاری کنند.
فراهم‌کردن فرصت برای رقابت سالم:
به دنبال فرصت‌هایی باشید تا کودکان در رقابت‌های سالم شرکت کنند، مانند تیم‌های ورزشی، مسابقات آکادمیک و علمی یا مسابقات هنری. آنها را تشویق کنید تا چیزهای جدید را امتحان کنند و خودشان را به چالش بکشند.
فراهم‌آوردن فرصت برای تمرین:
تمرین برای بهبود مهارت‌ها و آمادگی برای مسابقات و رقابت‌ها ضروری است. به کودکان فرصت‌هایی برای تمرین و تقویت مهارت‌های خود، چه از طریق آموزش ساختاریافته و چه از طریق بازی در خانه، فراهم کنید.
تشویق به مشارکت:
کودکان را تشویق کنید تا در مسابقات و رویدادها شرکت کنند، حتی اگر مطمئن نیستند برنده می‌شوند. مشارکت می‌تواند به آنها کمک کند تا اعتمادبه‌نفس، مهارت‌های اجتماعی و حس موفقیت را افزایش دهند
آموزش تاب‌آوری:
رقابت می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و کودکان ممکن است شکست را تجربه کنند. به آنها بیاموزید که چگونه با ناامیدی کنار بیایند، از شکست‌ها درس بگیرند و از اشتباه‌کردن نترسند.
پرهیز از مقایسه منفی:
از مقایسه کودکان با دیگران یا برجسته‌کردن نقاط ضعف آنها در مقایسه با دیگران خودداری کنید. در عوض، روی نقاط قوت آنها تمرکز کنید و آنها را تشویق کنید تا در نقاطی که ممکن است در آن مشکل داشته باشند، تاحدامکان پیشرفت کنند
تجلیل از تلاش و پیشرفت:
هر تلاش و پیشرفت کودکان در جهت اهدافشان را، صرف‌نظر از اینکه برنده شوند یا نه جشن بگیرید. این می‌تواند به آنها کمک کند تا ذهنیت رشد و نگرش مثبت نسبت به رقابت ایجاد شود.
با آموزش رقابت سالم به کودکان، می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا مهارت‌ها و نگرش‌های مهمی را توسعه دهند که در طول زندگی به آنها کمک کند. با نگرش مثبت نسبت به رقابت، کودکان می‌توانند یاد بگیرند که چگونه برای برتری تلاش کنند و درعین‌حال به دیگران احترام بگذارند و از روند یادگیری و رشد لذت ببرند.
تأکید بر اخلاق ورزشی: اهمیت اخلاق ورزشی را به کودکان بیاموزید، مانند رفتار محترمانه با حریف، پیروی از قوانین و پذیرفتن برازنده نتیجه مسابقه.
الگوبرداری از رقابت سالم: به‌عنوان بزرگسالان، می‌توانیم با نشان‌دادن روحیه ورزشی خوب، تأکید بر تلاش بر پیروزی و تشویق کودکان به انجام بهترین کار و درعین‌حال احترام به دیگران، رقابت سالم را الگوبرداری کنیم.
خطرات رقابت ناسالم:
ما فواید رقابت سالم را بررسی کردیم. لازم به ذکر است که رقابت اگر به شیوهٔ سالم رخ ندهد می‌تواند اثرات منفی بر سلامت روان کودکان داشته باشد. چرا که ممکن است منجر به احساس بی‌کفایتی، استرس و اضطراب شود و همچنین می‌تواند ذهنیت «برنده‌شدن به هر قیمتی» را تقویت کند که پیروزی را بر انصاف و اخلاق ترجیح می‌دهد.
به‌طورکلی، رقابت سالم می‌تواند ابزار ارزشمندی برای یادگیری و رشد باشد، اما مهم است که به شیوه‌ای متعادل و مثبت با آن مواجه شد. با تأکید بر تلاش، پیشرفت و اخلاق، می‌توانیم به کودکان کمک کنیم تا مهارت‌ها و نگرش‌های مهمی را در خود پرورانده و در طول زندگی به بهترین شکل از آن استفاده کنند.
قصهٔ پری نورا، پری حورا و اسب قهوه‌ای، داستان اسب قهوه‌ای ما قبل از یک مسابقهٔ مهم است. با او و پری‌ها همراه شوید تا باهم ببینیم آنها چگونه با این چالش روبرو می‌شوند.
لینک قصه:
B2n. r/w37206
گردآورنده: الهه جودکی
- موسسه طاووس
- مقالات روان شناسی
- 15 بهمن 1402
